Je kent ze ongetwijfeld: die studenten voor wie goed nooit goed genoeg is. Die hoge cijfers halen maar daar toch niet tevreden over zijn. Onlangs schreven we een blog over perfectionisme. Een eigenschap waar veel jongeren last van hebben en die hen nogal eens in de weg zit bij hun studie. Perfectionisme hangt vaak samen met ongezonde controledwang. Zijn de millennials echt een verkrampte generatie? Streng voor de wereld en zichzelf met het perfecte leven als grote missie? Of is het vooral een kwestie van twijfel en onzekerheid? Denken dat je iets niet kunt, durft en misschien ook nooit zult leren? Want er is een sterke relatie tussen perfectionisme, faalangst en zelfvertrouwen.
Veel mensen hebben last van een gebrek aan zelfvertrouwen, vrouwen meer dan mannen: Recent onderzoek toont aan dat zo’n 79% van de vrouwen er geregeld last van heeft tegen 62% van de mannen. Veel vrouwen onderschatten hun capaciteiten en prestaties, mannen overschatten zichzelf nogal eens. Als mannelijke studenten een laag cijfer scoren, ligt dat volgens hen niet aan henzelf maar aan de omstandigheden – ‘het was een moeilijk tentamen’. Vrouwelijke studenten geven zichzelf eerder de schuld van een slechte prestatie – ‘ik ben niet slim genoeg’.
Zelfvertrouwen kent twee componenten: vaardigheid en eigenwaarde. Vaardigheid is het hebben van vertrouwen in je eigen kunnen. Eigenwaarde is het vertrouwen in wie en wat je bent – je zelfbeeld. Veel vrouwen onderschatten hun eigen kunnen en hebben een laag zelfbeeld. Hun gebrek aan zelfvertrouwen compenseren ze door nog harder te werken en te presteren. Een laag zelfbeeld geeft een hoger risico op depressie, angsten en eenzaamheid. Het impostersyndroom– het gevoel dat je lang niet zo goed bent als je omgeving denkt – komt veel voor bij succesvolle mensen. Ze leggen de lat voor zichzelf heel hoog en bagatelliseren hun prestaties.
Om je zelfvertrouwen te vergroten is het goed de focus van buiten naar binnen te verleggen: je niet afhankelijk te maken van de mening van anderen. Alsof een ander bepaalt hoeveel je waard bent. Wat daarbij ook helpt is jezelf minder vergelijken met anderen door social media in de ban te doen. En geregeld nieuwe situaties op te zoeken waarbij je negatieve gedachten – ‘ik kan het niet’ – omzet in helpende gedachten –‘ik kan het leren’.
Studiemiddag Veerkracht & weerbaarheid bij studenten, 17 mei 2022 Amersfoort
Bronnen:
Psychologie 31 maart 2022
HP DE Tijd 29 maart 2022